Mediaopdracht
De NPO heeft een wettelijke mediaopdracht. NPO en omroepen zijn daar samen verantwoordelijk voor. Die opdracht luidt dat het media-aanbod toegankelijk moet zijn voor iedereen en dat dit aanbod pluriform is, ofwel vanuit meerdere perspectieven gemaakt. Ook moet het media-aanbod onafhankelijk tot stand komen, zonder inhoudelijke bemoeienis van politiek of commercie. Tot slot moet het aanbod van hoge kwaliteit en betrouwbaar zijn.Taakverdeling NPO en omroepen
De taken en verantwoordelijkheden tussen NPO en omroepen zijn afgebakend en in de Mediawet omschreven. Kernpunt is dat de omroepen de programma’s maken en verantwoordelijk zijn voor de inhoud daarvan. NPO coördineert de programmering van alle netten, zenders en platforms. Ook de verdeling van het programmabudget dat de publieke omroep van de overheid krijgt, vindt via de NPO-koepel plaats. Daarnaast zorgt NPO voor de (technische) distributie en uitzending van al het aanbod, zodat iedereen het overal en op elk gewenst moment kan bekijken of beluisteren.
Een andere taak van de NPO-organisatie is het zorgen voor heldere spelregels voor alle omroepen en contentproducenten. Waar moeten programmavoorstellen aan voldoen en hoe worden die beoordeeld? Ook verantwoording hoort daarbij, en is zelfs een wettelijke plicht: Wat doet de publieke omroep met het belastinggeld dat zij ontvangt en wat krijgt de samenleving daarvoor terug? Doelmatigheid en transparantie zijn daarbij kernbegrippen.
Naast deze kerntaken verzorgt NPO een aantal overkoepelende activiteiten, zoals:
- toegankelijkheid voor doven/slechthorenden en blinden/slechtzienden (o.a. ondertiteling)
- gezamenlijke platforms als NPO Start en NPO Luister
- beheer van rechtencontracten
- aankoop van buitenlandse programma’s
- verkoop van eigen Nederlandse formats
- publieksonderzoek
- marketing voor alle kanalen van NPO
Omroepen
De omroepen zijn te verdelen in twee categorieën: taakomroepen en omroepverenigingen. De taakomroepen hebben geen betalende leden maar wel een eigen wettelijke opdracht. Dit zijn:- NOS - voor een brede en onafhankelijke nieuwsvoorziening, inclusief sport en nationale gebeurtenissen en evenementen
- NTR - voor informatie, educatie en cultuur, inclusief jeugd, geschiedenis, wetenschap en achtergrondjournalistiek
De omroepverenigingen richten zich op een doelgroep of vertegenwoordigen een maatschappelijke of levensbeschouwelijke stroming. Tezamen vormen zij een afspiegeling van de Nederlandse samenleving. Er zijn in totaal elf omroepverenigingen, waarvan er negen een vaste plek hebben. Dit zijn:
- AVROTROS
- BNNVARA
- KRO-NCRV
- Omroep MAX
- EO
- VPRO
- HUMAN
- WNL
- PowNed
Sinds 1 januari 2022 zijn twee nieuwe omroepen binnen het bestel actief. Zij hebben een voorlopige erkenning gekregen. Dit houdt in dat zij vijf jaar de tijd krijgen om te laten zien of ze van toegevoegde waarde zijn voor de publieke omroep. Deze nieuwkomers zijn:
- Omroep ZWART
- Ongehoord Nederland
Sinds 2016 is het aantal leden niet meer bepalend voor de hoeveelheid zendtijd van de omroepen. Elke omroep krijgt op grond van zijn omvang en status (A, B of aspirant) een basisbudget. Via de systematiek van ‘intekening’ en ‘geld-op-schema’ vergaren de omroepen het budget om de programma’s te maken, die NPO aan hen heeft toegekend.